Działania drużyn i gromad Okręgu Lubelskiego ZHR, zarówno podczas obozów, kolonii, zimowisk jak i w pracy śródrocznej oparte są na metodzie harcerskiej. Metoda harcerska opiera się na naturalnych potrzebach i dążeniach młodego człowieka, dlatego jej zasadniczymi elementami są: naturalność, działanie w małych grupach rówieśniczych, potrzeba potrzeba akceptacji i sprawdzenia własnych możliwości czy chęć przeżycia przygody. Taki system wychowawczy ma odzwierciedlenie w formach pracy stosowanych podczas wypoczynku letniego i zimowego w drużynach i gromadach.
Gromady zuchowe
Do gromad zuchowych mogą należeć dzieci w wieku 7-10 lat. W ciągu roku odbywają się cotygodniowe zbiórki prowadzone przez wodza gromady – instruktora – oraz jego przybocznych.
W Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej gromady i drużyny są niekoedukacyjne.

Drużyny harcerskie
Do drużyny harcerzy i harcerek można przynależeć od 11-12 roku życia. Praca śródroczna odbywa się głównie w zastępach, które są prowadzone przez zastępowego będącego rówieśnikiem lub harcerzem nieznacznie starszym od innych harcerzy. Zbiórki zwykle odbywają się co tydzień w lasach, harcówkach i na mieście. Zastępowi dodatkowo spotykają się na odrębnych zbiórkach prowadzonych przez drużynowego, który jest instruktorem i osobą dorosłą. Drużynowy czuwa nad pracą całej drużyny.
W ciągu roku odbywają się również biwaki oraz zimowiska trwające kilka dni. Na biwakach, w zależności od pogody, harcerze śpią pod namiotami lub w szkołach; na zimowiskach są to zwykle szkoły lub chaty w górach. Program układany jest przez drużynowego oraz pomagających mu przybocznych.
Kulminacyjnym punktem roku jest obóz, trwający ok. 14-21 dni. Obozy odbywają się pod namiotami wojskowymi, w których harcerze budują konstrukcje z drewna: prycze, półki, stoliki itp. Ze względu na specyfikę obozu pod namiotami zajęcia odbywają się na świeżym powietrzu. Uczestnicy biorą udział w zajęciach w bardzo różnorodnych formach zajęć np. w grach terenowych, ogniskach, zajęciach warsztatowych, manualnych, wycieczkach, zwiadach po okolicy, a także korzystają z różnorodnych form turystyki: od pieszych wędrówek, przez spływy kajakowe aż po rajdy rowerowe itd. Harcerki i harcerze współtworzą obóz nie tylko poprzez udział w przygotowanych przez kadrę zajęciach, ale także sami biorą udział w przygotowaniu zajęć dla młodszych uczestników i działają na rzecz dobra wspólnego tj. pomagają podczas przyrządzania posiłków w kuchni, wykonują drobne prace porządkowe, pełnią wartę.
Drużyny wędrowników
Zrzeszają one harcerzy powyżej 15 roku życia, aż do osiągnięcia stopnia Harcerza Rzeczypospolitej (ok. 19 r.ż). Praca tych jednostek skupia się na siedmiu elementach tworzących wędrowniczy naramiennik – odznaczenie nadawane członkom drużyn wędrowników po odbyciu odpowiedniej próby. Na symbolikę naramiennika składają się:
- 3 płomienie oznaczające kolejno siły: ciała, umysłu i ducha
- 3 polana oznaczające: pracę nad sobą, służbę i szukanie miejsca w społeczeństwie
- żar oznaczający wyczyn.
Praca drużyny polega na realizowaniu projektów, czyli zadań, które wędrownicy sami przed sobą stawiają. Projekty wędrownicze zazwyczaj są bardzo ambitne, wykraczające poza przeciętność. Wędrownicy wspinają się po skałkach, skaczą na spadochronach, wędrują po różnych zakątkach i krajach Świata, nurkują, latają, ale także dyskutują o rzeczach ważnych, zgłębiają wiarę i poszerzają horyzonty intelektualne. Ważnymi elementami pracy są: służba – podejmowana dla konkretnych potrzebujących ludzi; oraz wyczyn – czyli przekraczanie własnych granic aby osiągnąć jakiś większy cel; zdobywanie państwowych uprawnień – czyli szkolenia z przeróżnych dziedzin, wpływające na poszerzanie kompetencji wędrownika.
Kulminacyjnym punktem pracy rocznej drużyny jest wyprawa wędrownicza. W zależności od decyzji drużyny, może ona mieć różny kształt – np. wędrówka z elementami jazdy „na stopa”, wyprawa turystyczna po Polsce i zagranicy, wyprawa górska, spływ kajakowy czy tratwowy – wszystko, cokolwiek drużyna jest w stanie wymyślić i zrealizować.